بررسی فقهی و حقوقی معیار قتل عمد

 

داود عطایی
چکیده
قتل، همواره یکی از بزرگترین جنایات در طول تاریخ بشر بوده و فاعل آن در اذهان عموم، انسان شرور، جنایت کار و ضد انسانیت تلقی می‌شود، اما اگر این جنایت را نسبت به فاعل آن در نظر بگریم فقط در یک صورت خباثت باطنی وانگیزه‌‌ی شرورانه‌ای او را نسبت به جنایت بیان می‌کند؛ و آن صورت عمدی و عدوانی قضیه است. این نوشتار اول در بررسی ظابطه‌‌ی فقهی مسأله پرداخته و دیدگاهای فقها را باتوجه به ادله‌‌ی انها مورد بررسی قرار داده و در نتیجه نظریه‌‌ی مشهور فقها بر این شد که که معیار قتل عمد دو چیز است یاقصد قتل داشته باشد چه آن که آله کشنده باشد یا خیر، و یا اینکه آله یا رفتار غالبا کشنده باشد ولو اینکه قصد قتل را هم نداشته باشد، که بعضی فقها از این جهت عمد می‌داند که در چنین موارد هرچند قصد ضمنی وجود دارد. بدنبال ظابطه‌‌ی فقهی، مقاله در بررسی معیار حقوقی قتل عمد پرداخته باعنایت به ماده 206 ق. م. ا معیار قتل عمد درچهار بند تقریر شده در بند (الف و ب) معیار قتل عمد طبق نظریه مشهور فقها، قصد و رفتار نوعا کشنده تبیین شده اما در بند (ج) تقریر شده که هرچند قصد قتل نبوده و رفتار هم نوعا کشنده نباشد ولی نسبت به مجنی علیه بدلیل مرض یا ضعف جسمی کشنده بوده بازهم قتل عمد است. 
کلید واژه: قتل عمد-  شبه عمد- خطأ محض- معیار فقهی- معیار حقوقی