واکاوی مفهوم واژه «قرآن» با دو رویکرد بیرون‌متنی و درون‌ متنی

سید طالب ذکی

 دانش آموخته کارشناسی ارشد فقه و معارف، جامعه المصطفی العالمیه قم. رایانامه: [e-mail]
چکیده
یکی از دغدغه‌های عالمان علوم قرآنی و لغت شناسان در طول تاریخ اسلام این بوده است که قبل از تفسیر کلمات و جملات قرآنی، به تجزیه و تحلیل واژگان به خصوص واژگان غریب و کم کاربرد در قرآن کریم بپردازند. کتابهایی چون «المفردات فی غریب القرآن»، «مجمع البحرین و مطلع النیرین» و... در همین راستا تولید شده است. یکی از واژگانی که مورد بحث و گفتگوی لغت شناسان و مفسران قرآن کریم قرار گرفته و باعث شده است که رویکردهای مختلفی در آن به وجود بیاید، واژه «قرآن» است. این واژه با معانی مختلف هفتاد بار در این کتاب آسمانی به کار رفته است. اختلاف نظر در ریشه یابی این واژه تا حدودی روی معنای آن نیز سایه افکنده و موجب ابهام در ریشه و معنای آن شده است. در این مقاله سعی شده با طرح نظریات مختلف، ماده‌های «قرأ» و «قرن» با دو رویکرد بیرون متنی (و با بهره گیری از یافته‌های اهل لغت و زبان شناسان)، و درون متنی (و استعمالات خود قرآن کریم)، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و با شواهد کافی از معتبرترین لغت شناسان و عالمان علوم قرآنی در جهت ابهام زدایی آن تحقیق و بررسی شده است. 
کلیدواژه: قرآن، قرأ، قرن، اهلبیت، تعریف قرآن.