مشروعیت اطاعت از مافوق در دستگاه اداری از منظر فقه اهل‌بیت
سید رضا علوی
چکیده
اطاعت در نظام تکوین مخصوص خداوند بوده و غیر او مطاع نیست و در نظام تشریع نیز به حکم ربّ و خالق و اله بودن اطاعت مخصوص خداوند است و به تعبیر دیگر اصل در اطاعت از دیگران عدم اطاعت است مگر این که با دلیل قطعی از طرف شارع اذن اطاعت از دیگران ثابت شود که این اذن در مورد انبیاء و ائمه (علیهمالسلام) در عصر حضور و در زمان غیبت برای فقیه جامع الشرایط ثابت شده است. اما اطاعت در دستگاه اداری که در حکومت مشروع باشد باید گفت: طبق مقتضای عمومات و ادله خاص مانند ادله مشروعیت حکومت و لزوم حفظ نظم عمومی و وجوب قیام به امور حسبه و ادله نقلی و عقلی دیگر اطاعت از نظام اداری لازم و ضروری است زیرا عدم لزوم اطاعت موجب لغویت ادله تشکیل حکومت و لزوم حفظ نظم عمومی و لزوم قیام به امور حسبه می‌شود. و ممکن نیست شارع از طرف امر تشکیل حکومت و حفظ نظم نموده و از طرف نیز اطاعت از دیگران را حرام اعلام نماید.
واژگان کلیدی: اطاعت، مافوق، نهاد، مؤسسه، مشروعیت.
