اعراض از کرامت انسانی در اندیشه اسلام و اسناد بین المللی حقوق بشر

عزیز باقری

 دانشجوی مقطع دکتری، رشته فقه و حقوق قضایی، گرایش جزا و جرم­شناسی
 [e-mail]
چکیده
گفتمان کرامت انسانی موضوع قدیمی به درازای حیات بشر با ریشه‌‌های کلامی و فلسفی است، که در میان مفاهیم مختلف حقوق بشری دارای نقش کانونی و محوری بوده و اشاره به مبنای تئوریک هویت، شرافت و حیثیت انسانی دارد. هرچند اصل احترام به کرامت انسانی در تمامی اسناد منطقه‌‌ای و جهانی حقوق بشر بازتاب گسترده داشته است، اما در خصوص معنا، مصادیق و گستره آن اجماع عمومی بین المللی وجود ندارد. آیا انسان حق اسقاط و هتک کرامت، شرافت و حیثیت ذاتی خود و یا انتقال صلاحیت آن به شخص یا نهاد دیگر مانند دستگاه قانونگذاری را دارد یا خیر؟ برخی یافته‌‌ها نشان می‌دهد هرچند در موارد معدود  سلب کرامت و حق حیات انسان به دلیل ارتکاب برخی جرایم، پذیرفته شده است، اما امکان سلب کرامت انسانی مستلزم جواز اعراض از کرامت انسانی نیست. لذا این نوشتار تلاش دارد با بهره‌‌گیری از مطالعات اسنادی- کتابخآن‌های و روش تحلیلی- توصیفی، به بررسی متغیرهای چون معیار کرامت‌‌مندی انسان، کرامت ذاتی و اکتسابی، حق یا حکم بودن مقوله کرامت، به بررسی این مساله در گفتمان کرامت انسانی بپردازد. 
کلید واژها: کرامت انسانی،  سلب کرامت انسانی، اعراض از کرامت انسانی، حقوق بشر، اسناد بین المللی.