مقایسه و بررسی اشتراط بلوغ در عقد از نظر مقدس اردبیلی و محقق خویی

سید عارف حسینی

 طلبه پایه نهم -سال تحصیلی 1403_1402، مدرسه فقهی_اصولی کریم اهل بیت علیه السلام
چکیده:

یکی از مسائلی که مورد اختلاف بین فقها در ادوار مختلف بوده مسئله اشتراط بلوغ متعاقدین است. این مقاله برپایه روش کتابخآن‌های در گردآوری اطلاعات به همراه تحلیل و تبیین، نظر مقدس اردبیلی و محقق خویی را درباره اشتراط بلوغ در عقد بررسی کرده است. ازاین‌‌رو ابتدا نظر مثبتین این شرط بیان شده و سپس نقدهای این دو فقیه بر این نظرات تبیین شده و در نهایت نظر و بیان ایشان مورد بررسی قرار گرفته است. مرحوم مقدس اردبیلی با رد ادله‌ی مثبتین اشتراط بلوغ، اعم از اجماع و آیاتی از قرآن و تعدادی از روایات بر این باورند که تصرفات صبی صحیح است اگر آن صبی به رشدی رسیده باشد که بتواند تمییز تام بدهد و این رشد محرز شده باشد. ایشان افزون بر استناد به آیات قرآن و روایاتی که در این زمینه وارد شده است، از سیره‌ی متشرعه نیز برای تأیید این نظر استفاده می‌نماید، ولی مرحوم خویی با این که رسیدن به بلوغ سنی را شرط صحت تصرفات صبی نمی‌دانند، ادله مثبتین اشتراط بلوغ را نیز رد کرده و فتوا به صحت معاملات صبی ممیز می‌دهند البته به شرط آن که صبی حکم آلت اجرای صیغه را داشته باشد، تصرفات او با اجازه‌ی صاحب مال، جایز و نافذ است پس از بررسی معلوم می‌گردد که بیان مرحوم آیت الله خویی در این زمینه از دقت و تفکیک بهتری برخوردار است. 
کلیدواژه:

شروط متعاقدین، ‌بلوغ، رشد، آیت الله خویی، مقدس اردبیلی