معیار تعذر در خیار تعذر تسلیم: تحلیل فقهی و کاربردی

محمد حقانی

طلبه سطح چهارحوزه علمیه قم، موسسه فقهی اصولی کریم اهل بیت علیه السلام، osuletahgigi @gmail.com
چکیده
با روشن شدن مناط و ملاک تعذر و معیار تحقق آن در خارج می توان هرچه بهتر و دقیق تر حول احکام خیار تعذر تسلیم صحبت کرد چرا که اساسی ترین و محوری ترین بحث در خیار تعذر تسلیم تبیین و تنقیح این مهم است که مراد از تعذر چیست و چگونه محقق می شود از همین رو بر آن شدیم در پژوهش پیش رو بعد از تبیین مفاهیم، مقاله خویش را در دو محور سامان بخشیم. در محور اول در صدد تبیین این مهم هستیم که آیا ملاک تعذر عقلی است یا عرفی و یا شرعی می باشد لذا در گام اول کار کرد عقل و عرف در فقه را مقدمتا بیان کردیم تا بعد از روشن شدن نوع نگرش عقل و عرف در فقه به نتیجه مطلوب برسیم و سپس به واسطه بررسی و نقد ادله طرفین به این نتیجه رسیدیم که مناط در تعذر عرف است نه عقل. در محور دوم بعد از بررسی و به دست آوردن مناط تعذر حال در پی آن بودیم که تحقق خارجی آن به چه نحو است که بحث مذکور مباحث مشهور فقهی «اعواز» سامان بخشیدیم تا بتوانیم با بررسی اقوال مختلف به نتیجه مطلوب برسیم هرچند در نتیجه کار به یک کلام واحد (به علت اختلاف مبانی ) نرسیدیم اما با تنقیح اطراف مسئله توانستیم راه را برای عزیزانی که حول مسئله خیار تعذر تسلیم بحث می کنند هموار کنیم.
کلیده واژه:

تعذر، تعسر، خیار تعذر تسلیم، عقل، عرف، اعواز