ارتباط امهال شیطان و تعالی انسان از منظر فریقین

محمد نبی عارفی

 فارغ التحصیل سطح ۳ فقه ومعارف با گرایش علوم تربیتی، جامعة المصطفی
چکیده
اتفاق مفسرین فریقین بر این است که در خلقت شیطان و ابلیس شرایط و مقدّمات سیر الی اللّه و صعود بر ذروة کمال و مقام و منزلت بهشتی و خلود در آن و کسب رضایت ربّ الأرباب، مستور و موجود است. خلقت شیطان، خیر است و خیر‌ لنفسه‌ است؛ او آفریده شد تا خدای متعال، کمال قدرت و حکمت خود را با خلق اضدادی چون او نشان‌ دهد. در مورد 1911حکمت و فلسفه امهال شیطان نظر فریقین خیلی دور از هم نیست هرچند در مبانی ممکن است تفاوتهایی باشد. شیطان در نوع تعاملی که با انسان در پیش گرفته است حالت تهاجمی دارد و انسان در مقابل آن حالت تدافعی و پناه بردن به خداوند. براین اساس مؤلفه‌های جدیدی از قدرت و ابزار شیطان رخ نشان می‌دهد که مقاومت در برابر آن باعث می‌شود انسان به تعالی روحی برسد.  این نوشتار که با روش تحلیلی توصیفی و از نوع کتابخآن‌های است با رویکرد تطبیقی، به بررسی علت امهال شیطان از نگاه مفسران فریقین می‌پردازد.
واژگان کلیدی
شیطان، امهال، انسان، رستگاری، تفسیر موضوعی، فلسفه خلقت، حکمت وجود شیطان

باید‌ها و نباید‌های مهارت ارتباط کلامی؛ گفتن و شنیدن در صحیفه سجادیه

محمد انور اصغری 

 دانشجوی دکتری قرآن و علوم با گرایش روانشناسی، جامعه المصطفی العالمیه، مشهد، ایران. رایانه: [e-mail]

 چکیده:  سخن گفتن و شنیدن آن، دو مهارت ارتباطی همگانی بسیار مهم است، ولکن استفاده صحیح از آن‌ها در گرو رعایت ویژگی‌های لازم در هرکدام است که از آن‌ها به آداب و یا باید‌ها و نباید‌های گفتن و شنیدن تعبیر‌ می‌گردد. هدف این پژوهش بررسی باید‌ها و نباید‌های مهارت گفتن و شنیدن، در صحیفه سجادیه است که شناخت از آن‌ها موجب حسنیت و  ارتقاء ارتباط کلامی خواهد شد. پژوهش حاضر که براساس هدف کاربردی و بلحاظ ماهیت کیفی و اسنادی است با روش توصیفی انجام گرفته است. یافته‌های نشان از این دارد که در صحیفه سجادیه از ویژگی های بایسته و نابایسته زیادی مربوط به مهارت سخن گفتن و شنیدن با استفاده از واژه های متعدد و زیبا سخن به میان آمده است؛ در صحیفه سجادیه به راهکارهای تقویت مهارت‌های مورد بحث نیز اشاره دارد؛ بنا براین، این انجیل اهل البیت علیهم السلام منبع غنی برای ارتقاء مهارت کلامی در کابرد و عمل می‌باشد.
کلیده واژه‌ها: مهارت، گفتن، شنیدن، ارتباط کلامی، صحیفه سجادیه

قصاص پس از قصاص از منظر فقه و حقوق اسلامی

سید علی شاه احمدی 

 دانشجوی، رشته، فقه و حقوق قضایی گرایش جزا و جرم شناسی، مقطع دکتری، جامعه المصطفی العالمیه، قم، مجتمع عالی فقه. ایمیل [e-mail]
چکیده
قصاص از مهمترین احکام اسلام است از این رو به جزئیات اجرای آن در این دین به منظور اجرای صحیح و تحقق کامل این امر خطیر، توجه فراوان شده است. اینکه آلت قصاص زهرآلود مسموم یا کند و غیر برنده نباشد مورد بحث قرار داده شده است تا تکلیف از پیامدهای بعدی روشن شود یعنی قصاص نفس در مرتبه دوم مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. از جمله حکم زنده ماندن قاتل بعد از قصاص تبیین گردیده است. 
روش: پژوهش موجود به صورت توصیفی تحلیلی و به روش اسنادی انجام شده است از حیث ابزاری کتاب خآن‌های و انترنیتی است.
یافته‌ها و نتیجه گیری: در این تحقیق آنچه بدست آمده است سوای اینکه ابزار قصاص باید عاری از عیب و عیوب مثل کند بودن و مسموم بودن باشد کوتاهی از جانب قصاص کننده نیز صورت نگرفته باشد؛ از سوی دیگر قصاص مجدد حق اولیای دم خواهد می‌باشد چون در قصاص نفس اذحاق نفس ملاک است. 
کلید واژه‌ها: ثبوت، حق، قصاص، اولیاء، دم، قاتل.

تبین دیدگاه آیت الله سبحانی «حفظه الله» و مرحوم مظفر در مورد وضع الفاظ عبادات

فرزاد مقبلی قرائی

 طلبه سطح سه حوزه علمیه قم – فوق دیپلم رشته مهندسی ساختمان 
چکیده
بین علماء اصول فقه در مورد وضع الفاظ عبادات اختلاف جاری است؛ بعضی می‌فرمایند الفاظ عبادات برای صحیح وضع شده‌اند و بعضی از ایشان می‌فرمایند برای اعم از صحیح وضع شده‌اند یعنی هم برای صحیح هم برای فاسد، از جمله این علماء مرحوم مظفر و آیت الله سبحانی «حفظه الله» هستند، هر کدام از این دو کارشناس علم اصول نظری دارند بر خلاف دیگری که نظر ایت الله سبحانی«حفظه الله» بر وضع الفاظ برای صحیح است، بخاطر غرض شارع؛ زیرا نمی‌توان به غرض شارع رسید مگر در پی وضع الفظ برای صحیح و نظر مرحوم مظفر بر وضع برای اعم از صحیح و فاسد است، بخاطر تبادر که راه بدست آوردن حقیقت موضوع له است، پس طبق نظر آیت الله سبحانی اگر عبادتی یک جزء آن نباشد عبادت نیست بر خلاف مرحوم مظفر اگر عبادتی حتی چند جزء آن نباشد بازهم عبادت است. در این مقاله به روش توصیفی به نظر این دو کارشناس پرداخته می‌شود.
کلید واژه:  وضع، عبادات، صحیح، أعم، فاسد.

«کرامت انسانی» در سیاست جنایی اسلام و قوانین جمهوری اسلامی ایران

عزیز باقری

دانشجوی مقطع دکتری، رشته فقه و حقوق قضایی، گرایش جزا و جرمشناسی، جامعه المصطفی العالمیه ([e-mail]).

 محمد رضا مصباح

طلبه سطح چهار و کارشناسی ارشد(ماستری)، رشته حقوق خصوصی، جامعه المصطفی العالمیه ([e-mail]).
چکیده
کرامت انسانی به عنوان یک ارزش بنیادین در اخلاق و حقوق بشر، در سیاست جنایی اسلام جایگاه ویژه‌ای دارد. اسلام با تأکید بر اصول حقوق بشری، از جمله برابری، عدالت، آزادی و امنیت، به حفظ و احترام به کرامت انسانی تأکید دارد. این کرامت به دو صورت ذاتی و اکتسابی تقسیم می‌شود که در سیاست جنایی، تأکید بر اصلاح و بازپروری مجرمان، حمایت از قربانیان جرم، رعایت عدالت در دادرسی و تعیین مجازات‌ها، همگی بر اساس این اصول انسانی صورت می‌گیرد. از نگرش‌های سیاست جنایی اسلام می‌توان به تعریف موسع و مضیق سیاست جنایی، انواع سیاست جنایی شامل تقنینی، قضایی، مشارکتی و اجرایی اشاره کرد. این دیدگاه‌ها به طور کامل نقش کرامت انسانی در ایجاد نظامی عادلانه و احترام‌آمیز در جامعه را به تصویر می‌کشند.
واژگان کلیدی: کرامت انسانی، سیاست جنایی اسلام، عدالت کیفری، حقوق بشر، بازپروری مجرمان.

نقش تعدد جرم در جرایم حدی از منظر فقه و حقوق

محمد اسماعیل حلیمی

دکترای حقوق جزا وجرم شناسی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران، رایانامه: [e-mail]
چکیده

تعدد جرم، وضعیت خاصی است که در آن فردی مرتکب چند جرم شده و پس از آن در چنگال عدالت گرفتار می‌شود تا به خاطر همه آن جرایم مورد محاکمه و مجازات قرار گیرد. دو نکته در این تعریف نهفته است: اولاً، تعدد جرم زمانی مطرح می‌شود که متهم بیش از یک جرم را مرتکب شده باشد. ثانیاً، ادعای تعدد جرم زمانی صحیح است که در زمان محاکمه متهم، وی به خاطر هیچیک از جرایم ارتکابی مذکور، سابقاً محکوم و مجازات نشده باشد. بنابراین، اگر متهم فقط یک جرم را اما در فواصل زمانی مختلف مرتکب شده باشد یا به خاطر یک یا چند مورد از آن جرایم قبلاً محاکمه و مجازات شده باشد اتهام تعدد جرم در مورد او صادق نیست. هدف از این مقاله، آن است. که نشان داده شود تعدد جرم از مؤلفه‌های تشدید مجازات نیست بلکه فقط یکی از آثار آن، ممکن است تشدید مجازات باشد. تعدد جرم‌ با تکرار جرم‌ متفاوت‌ است‌. در تعدد جرم‌، مجرم‌ پیش‌ از آنکه‌ به‌سبب‌ هیچ‌ یک‌ از جرائم‌ ارتکابی‌ محکومیت‌ قطعی‌ بیابد، مرتکب‌ چند فعل یا ترک فعل‌ مجرمانه‌ شده‌ است‌. تشخیص‌ اینکه‌ عمل‌ ارتکابی‌، یک‌ جرم‌ یا چند جرم‌ محسوب‌ می‌شود، از دشواری های‌ بحث‌ تعدد جرم‌ است‌.
کلیدواژگان: تعدد؛ مجازات؛ تعدد اعتباری؛ تعدد واقعی
 

مقایسه رشوه با عناوین مشابه، مطالعه موردی جُعل قاضی

محمدجوادی

دانشجوی دکتری قرآن و علوم جامعه المصطفی العالمیه خراسان /[e-mail] 
چکیده
رشوه آثار نامطلوب فردی، اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی بسیاری دارد و از مصادیق آشکار ظلم و شاخص‌ترین نمونه‌های حرام خواری در نظام حکومتی است. رشوه در طول تاریخ یک عمل زشت و غیر قانونی بوده و از مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی و شایع‌ترین بیماری‌ها اداری و مدیریتی جهان کنونی به شمار می‌رود. عدم تبیین و تعیین دقیق محدوده رشوه در متون و منابع دینی و روشن نبودن حدود و ثغور آن، موجب بروز اختلاف آراء در تعیین مصداق آن گردیده است. فقها و اندیشوران اسلامی، برای تعیین مصادیق و افراد رشوه، نظریات گوناگون و مختلفی را ارایه کرده‌اند که هریک از این دیدگاه‌ها دارای ایراد و اشکال‌ هستند. تحقیق پیش‌رو ـ که باهدف تعیین مصداق رشوه از طریق مقایسه آن با عناوین مشابه (جُعل) سامان یافته است ـ پس از گردآوری اطلاعات از منابع موجود در کتابخانه‌ها و مراکز علمی و با روش تحلیلی ـ توصیفی، به این نتیجه رسیده است: هریک از رشوه و جُعل، دو عنوان مستقل بوده و دارای کاربردهای متفاوت و جدای از هم‌دیگر است که شامل یک‌دیگر نمی‌شوند.
واژگان کلیدی: رشوه، جُعل، قاضی، قضاوت، جُعل‌قاضی.

مرتکب کبیره از دیدگاه مذاهب کلامی شیعه

محمد زمان عارفی

(فارغ التحصیل ارشد فقه وحقوق قضایی جامعه المصطفی العالمیه.
[e-mail])

سیدمحمد علی موسوی

(کارشناسی ارشد فقه و حقوق قضایی، جامعة المصطفی العالمیه
 [e-mail])
چکیده
ازدیرزمان  گناهان به کبیره و صغیره تقسیم گردیده است. بحث پیرامون شناخت ماهیت واحکام گناهان کبیره وتعیین ضابطه برای تشخیص آن برای ترتب آثارکلامی واعتقادی ازاهمیّـت خاصی برخوردار است. بدیهی است که سکوت دانشمندان اعتقادی وکلامی به سبب ابهامات که در انطباق برخی مسائل اعتقادی وجود دارد، منجر به چالش‌هایی درعصر جدید شده ونیاز این موضوع را به برسی وتحقیق، مبرهن می‌سازد، روش تحقیق پیش رو توصیفی- تحلیلی بوده و اندیشمندان امامیه:  به این نتیجه رسیده‌اند: نه مثل اسماعیلیه در صورت که از ولایت دور نشود ولو گناه هم بکند مطلقا، مؤمن گفت و نه مثل زیدیه: به‌طور صریح قائل به منزلی بین این دو امر «کفروایمان» شدبلکه لازم است مؤمنان مرتکب کبیره را مؤمنانی فاسق، در نظرگرفت که باید تلاش نمایند تا عدالت از دست رفته خود را بازیابند که در این صورت، می‌توانند به بهشت راه یابند.
  واژگان کلیدی: توبه، مرتکب کبیره،  اشتراک، افتراق،  مذاهب کلامی شیعه،