فصلنامه علمی نسیم کوثر

وابسته به بنیاد فرهنگی خدماتی امام حسن عسکری(ع)

فصلنامه علمی نسیم کوثر

وابسته به بنیاد فرهنگی خدماتی امام حسن عسکری(ع)

فصلنامه علمی نسیم کوثر
عنوان: فصلنامه علمی نسیم کوثر
مدیر مسئول و سردبیر: سید محمد حسینی دره صوفی
ویراستار: سید محمد نقوی
گرافیست: سید محمود محسنی
صاحب امتیاز: بنیاد فرهنگی خدماتی امام حسن عسکری
دفتر مرکزی: ایران، قم
تماس با مدیر مسئول و سردبیر: ۰۹۳۵۳۹۶۹۷۷۶

اهمیت و ضرورت تحقیق و پژوهش در رشد و توسعه جوامع کنونی بر همگان آشکار و انکار ناپذیر است. پژوهش و تحقیق خمیرمایه و عامل اصلی گسترش دانش و فناوری بحساب می­آید که در دنیای امروز با گسترش فراگیر و توسعه­ همه جانبه­ آن، عاملی اساسی و مهمی در رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع محسوب می‌شود. فناوری‌ها و دانش‌های کنونی زاییده پژوهش‌های نظری و عملی بشر است که در این میان نهادها و نظام‌های مربوط به امر آموزش و پژوهش نقشی مهم و عظیمی در این موضوع ایفا می‌کنند.
نشریه علمی نسیم کوثر دارای سه بخش: مقالات اصلی، نقد مقاله و نقد و معرفی کتاب در زمینه رشته های علوم اسلامی و انسانی است که مخاطبان آن، استادان دانشگاه، دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی و پژوهشگران مؤسسات تحقیقاتی و عموم علافه مندان می ­باشند.
آخرین نظرات

۱۳۶ مطلب توسط «سردبیر: سید محمد حسینی دره صوفی» ثبت شده است

عزیز باقری

دانشجوی مقطع دکتری، رشته فقه و حقوق قضایی، گرایش جزا و جرمشناسی، جامعه المصطفی العالمیه (azizbaqiri9633@gmail.com).

 محمد رضا مصباح

طلبه سطح چهار و کارشناسی ارشد(ماستری)، رشته حقوق خصوصی، جامعه المصطفی العالمیه (reza.akhlaqe1372@gmail.com).
چکیده
کرامت انسانی به عنوان یک ارزش بنیادین در اخلاق و حقوق بشر، در سیاست جنایی اسلام جایگاه ویژه‌ای دارد. اسلام با تأکید بر اصول حقوق بشری، از جمله برابری، عدالت، آزادی و امنیت، به حفظ و احترام به کرامت انسانی تأکید دارد. این کرامت به دو صورت ذاتی و اکتسابی تقسیم می‌شود که در سیاست جنایی، تأکید بر اصلاح و بازپروری مجرمان، حمایت از قربانیان جرم، رعایت عدالت در دادرسی و تعیین مجازات‌ها، همگی بر اساس این اصول انسانی صورت می‌گیرد. از نگرش‌های سیاست جنایی اسلام می‌توان به تعریف موسع و مضیق سیاست جنایی، انواع سیاست جنایی شامل تقنینی، قضایی، مشارکتی و اجرایی اشاره کرد. این دیدگاه‌ها به طور کامل نقش کرامت انسانی در ایجاد نظامی عادلانه و احترام‌آمیز در جامعه را به تصویر می‌کشند.
واژگان کلیدی: کرامت انسانی، سیاست جنایی اسلام، عدالت کیفری، حقوق بشر، بازپروری مجرمان.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ مهر ۰۳ ، ۱۰:۱۵
سردبیر: سید محمد حسینی دره صوفی
سه شنبه, ۱۰ مهر ۱۴۰۳، ۱۰:۱۲ ق.ظ

نقش تعدد جرم در جرایم حدی از منظر فقه و حقوق

محمد اسماعیل حلیمی

دکترای حقوق جزا وجرم شناسی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران، رایانامه: msh1352@gmail.com
چکیده

تعدد جرم، وضعیت خاصی است که در آن فردی مرتکب چند جرم شده و پس از آن در چنگال عدالت گرفتار می‌شود تا به خاطر همه آن جرایم مورد محاکمه و مجازات قرار گیرد. دو نکته در این تعریف نهفته است: اولاً، تعدد جرم زمانی مطرح می‌شود که متهم بیش از یک جرم را مرتکب شده باشد. ثانیاً، ادعای تعدد جرم زمانی صحیح است که در زمان محاکمه متهم، وی به خاطر هیچیک از جرایم ارتکابی مذکور، سابقاً محکوم و مجازات نشده باشد. بنابراین، اگر متهم فقط یک جرم را اما در فواصل زمانی مختلف مرتکب شده باشد یا به خاطر یک یا چند مورد از آن جرایم قبلاً محاکمه و مجازات شده باشد اتهام تعدد جرم در مورد او صادق نیست. هدف از این مقاله، آن است. که نشان داده شود تعدد جرم از مؤلفه‌های تشدید مجازات نیست بلکه فقط یکی از آثار آن، ممکن است تشدید مجازات باشد. تعدد جرم‌ با تکرار جرم‌ متفاوت‌ است‌. در تعدد جرم‌، مجرم‌ پیش‌ از آنکه‌ به‌سبب‌ هیچ‌ یک‌ از جرائم‌ ارتکابی‌ محکومیت‌ قطعی‌ بیابد، مرتکب‌ چند فعل یا ترک فعل‌ مجرمانه‌ شده‌ است‌. تشخیص‌ اینکه‌ عمل‌ ارتکابی‌، یک‌ جرم‌ یا چند جرم‌ محسوب‌ می‌شود، از دشواری های‌ بحث‌ تعدد جرم‌ است‌.
کلیدواژگان: تعدد؛ مجازات؛ تعدد اعتباری؛ تعدد واقعی
 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ مهر ۰۳ ، ۱۰:۱۲
سردبیر: سید محمد حسینی دره صوفی

محمدجوادی

دانشجوی دکتری قرآن و علوم جامعه المصطفی العالمیه خراسان /mjawdi641@gmail.com 
چکیده
رشوه آثار نامطلوب فردی، اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی بسیاری دارد و از مصادیق آشکار ظلم و شاخص‌ترین نمونه‌های حرام خواری در نظام حکومتی است. رشوه در طول تاریخ یک عمل زشت و غیر قانونی بوده و از مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی و شایع‌ترین بیماری‌ها اداری و مدیریتی جهان کنونی به شمار می‌رود. عدم تبیین و تعیین دقیق محدوده رشوه در متون و منابع دینی و روشن نبودن حدود و ثغور آن، موجب بروز اختلاف آراء در تعیین مصداق آن گردیده است. فقها و اندیشوران اسلامی، برای تعیین مصادیق و افراد رشوه، نظریات گوناگون و مختلفی را ارایه کرده‌اند که هریک از این دیدگاه‌ها دارای ایراد و اشکال‌ هستند. تحقیق پیش‌رو ـ که باهدف تعیین مصداق رشوه از طریق مقایسه آن با عناوین مشابه (جُعل) سامان یافته است ـ پس از گردآوری اطلاعات از منابع موجود در کتابخانه‌ها و مراکز علمی و با روش تحلیلی ـ توصیفی، به این نتیجه رسیده است: هریک از رشوه و جُعل، دو عنوان مستقل بوده و دارای کاربردهای متفاوت و جدای از هم‌دیگر است که شامل یک‌دیگر نمی‌شوند.
واژگان کلیدی: رشوه، جُعل، قاضی، قضاوت، جُعل‌قاضی.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ مهر ۰۳ ، ۱۰:۰۸
سردبیر: سید محمد حسینی دره صوفی
سه شنبه, ۱۰ مهر ۱۴۰۳، ۱۰:۰۳ ق.ظ

مرتکب کبیره از دیدگاه مذاهب کلامی شیعه

محمد زمان عارفی

(فارغ التحصیل ارشد فقه وحقوق قضایی جامعه المصطفی العالمیه.
mhmdzmanarfy6@gmail.com)

سیدمحمد علی موسوی

(کارشناسی ارشد فقه و حقوق قضایی، جامعة المصطفی العالمیه
 aim498706@gmail.com)
چکیده
ازدیرزمان  گناهان به کبیره و صغیره تقسیم گردیده است. بحث پیرامون شناخت ماهیت واحکام گناهان کبیره وتعیین ضابطه برای تشخیص آن برای ترتب آثارکلامی واعتقادی ازاهمیّـت خاصی برخوردار است. بدیهی است که سکوت دانشمندان اعتقادی وکلامی به سبب ابهامات که در انطباق برخی مسائل اعتقادی وجود دارد، منجر به چالش‌هایی درعصر جدید شده ونیاز این موضوع را به برسی وتحقیق، مبرهن می‌سازد، روش تحقیق پیش رو توصیفی- تحلیلی بوده و اندیشمندان امامیه:  به این نتیجه رسیده‌اند: نه مثل اسماعیلیه در صورت که از ولایت دور نشود ولو گناه هم بکند مطلقا، مؤمن گفت و نه مثل زیدیه: به‌طور صریح قائل به منزلی بین این دو امر «کفروایمان» شدبلکه لازم است مؤمنان مرتکب کبیره را مؤمنانی فاسق، در نظرگرفت که باید تلاش نمایند تا عدالت از دست رفته خود را بازیابند که در این صورت، می‌توانند به بهشت راه یابند.
  واژگان کلیدی: توبه، مرتکب کبیره،  اشتراک، افتراق،  مذاهب کلامی شیعه، 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ مهر ۰۳ ، ۱۰:۰۳
سردبیر: سید محمد حسینی دره صوفی

سید محمد حسینی دره صوفی

 دانش پژوه دکتری فقه و حقوق قضایی  گرایش جزا و جرم شناسی، جامعة المصطفی العالمیه، قم.  رایانامه: daraisuf@gmail.com
چکیده
زمینه و هدف: محاربه یکی از خطرناکترین جرایم است که امنیت فردی و اجتماعی را به چالش جدی می‌کشاند. سیاست جنایی اسلام برای مهار آن مجازات سختی را در نظر گرفته است تا بتوان محاربین را سرکوب نمود. حد محاربه برای جلوگیری از تکرار آن جبنۀ عبرت آموزی دارد. هدف از این پژوهش بیان دیدگاه سیاست جنایی اسلام در مورد حد محاربه و تبیین عناصر و قیود تعریف این حد است 
روش: این پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی است و ابزار گرد آوری آن پژوهش‌های اسنادی در کتابخآن‌ها و پایگاههای اینترنتی است. 
یافته‌ها و نتیجه گیری: محاربه از جرایم مقید به نتیجه است؛ اجرای آن جهت تامین امنیت جامعه نقش موثری دارد؛ مجازات اشد حد محاربه در مهار مجرمین اصلاح ناپذیر اجرا می‌شود و در تحقق محاربه، عدد خاصی ملاک نیست. در نتیجه محاربه به عنوانی یکی از ابزارهای سیاست جنایی اسلام که با پیروی از قرآن اتخاذ شده است، نقش مهم در کنترل و مهار جرایم و مجرمان سازمان یافته دارد. 
کلید واژه:

حد محاربه، سیاست جنایی، محاربه در قرآن، محارب، عناصر محاربه

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ تیر ۰۳ ، ۱۷:۰۷
سردبیر: سید محمد حسینی دره صوفی

حبیب الله حسینی 

 طلبه سطح چهار فقه و اصول، جامعة المصطفی(ص)، قم ایران.  رایانامه:
 habiballahahmadi238@gmail.com          
چکیده

مسأله تأثیر پذیری اخلاقی از مباحث مهم و کلیدی اخلاق اسلامی است. این مقاله مسأله تاثیر پذیری انسان از عوامل اخلاقی و رفتاری از دیدگاه قران کریم و روایات را بررسی کرده است. قرآن کریم و روایات به آثار مثبت و منفی این موضوع پرداخته است. قرآن کریم از آثار مثبت با توجه به داستان حضرت مریم (ع)  به عفت اشاره می‌کند و در جای دیگر با تأمل در آیه «کونوا مع الصادقین» به مسأله صدق پرداخته و اذعان می‌کند که تأثیر پذیری می‌تواند باعث ایجاد صفت صدق در انسان شود. در آثار منفی هم در داستان فرزند آوردن مریم عذرا به  بی عفتی پرداخته و روایات نیز ایجاد سوء ظن در انسان را  یکی آثار تأثیر پذیری می‌داند. 
واژگان کلیدی: تأثیر پذیری، اخلاق، آیات، عوامل اخلاق، عوامل رفتاری. 

 

 

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ تیر ۰۳ ، ۱۷:۰۴
سردبیر: سید محمد حسینی دره صوفی
چهارشنبه, ۶ تیر ۱۴۰۳، ۰۵:۰۱ ب.ظ

علویون سوریه، مذهب منحرف یا شیعیان صوفی مسلک

سید رضا علوی

 دانشجوی سطح 4 رشته اصول فقه اسلامی، جامعة المصطفی العالمیه، ایران، رایانامه: alavirh@yahoo.com
چکیده
علویون سوریه که در کتب محلل و نحل به نام‎های «نصیریه» و «نمیریه» معروف است؛ در سال‎های اخیر بدلیل حوادث سوریه مورد توجه بیشتری قرارگرفته و در مورد آن‌ها شبهات و سؤال‎هایی مطرح شده است. در کتب ملل و نحل عقایدی باطل و ناصحیحی مانند: خدا دانستن ائمه علیهم‌السلام، باب دانستن سلمان فارسی، تعظیم شراب، دوست داشتن ابن ملجم، اعتقاد به تناسخ به آن‌ها نسبت داده شده است. اما با مراجعه به کتب محققین و نویسندگان از علویون و بررسی سخنان و دفاعیات آنان و نقد و رد آنان بر این نسبت‌ها می‌توان فهمید که اینان نه یک مذهب جدا بلکه یک فرقه‌ای از شیعه است که به دلایل مختلف بعض عقاید صوفیه در آن‌ها نفوذ کرده و بدان معتقد شده‌اند، چنان‌که محققین و نویسندگان علوی در این مورد کتاب‌های نوشته و به دفاع از عقاید و افکار خود پرداخته و آنچه به‌ آن‌ها نسبت داده شده را نا صحیح و توطئه علیه آنان می‌دانند. 
واژگان کلیدی
علویون، سوریه، نصیریه، نمیریه

 

 

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ تیر ۰۳ ، ۱۷:۰۱
سردبیر: سید محمد حسینی دره صوفی
چهارشنبه, ۶ تیر ۱۴۰۳، ۰۴:۵۸ ب.ظ

فاعلیت الهی در اندیشه امام خمینی

اسماعیل دانش

دکتری فلسفه از دانشگاه تهران  وپژوهشگرجامعه المصطفی العالمیه

 عبدالله علیزاده

دانش آموخته سطح چهار جامعه المصطفی العالمیه
چکیده                                                                                                                                                           
فاعلیت خداوند به معنی «آفرینش وتدبیر اشیاء» است. فعل یا عمل خدا فقط با اراده الهی محقق می‌شود و در ذات الهی حرکتی پدیدار نمی‌شود. وقتی خلق و تدبیر با اراده صورت می‌گیرد به ابزار نیازی نیست.  نوشتار حاضر متکفل بررسی فاعلیت الهی بر اساس اندیشه و نظام فلسفی امام خمینی است. برای انجام این تحقیق با روش‌شناسی تبیین، به بیان انواع فاعل و با روش کتابخآن‌های و توصیفی- تحلیلی فاعلیت الهی از دیدگاه امام خمینی، بررسی‌شده است و ثابت کرده است که  از دیدگاه امام خمینی فاعلیت الهی نقش در خلق از عدم دارد؛ در فاعل الهی، معلول‌ها، عین ربط و تعلق به مبدأ هستند. هم‌چنین ثابت شده است که تمام قلمروی خلق در حیطه علم خداند قرار دارد. در عالم طبیعت، معلول‌های فاعل بالحرکه می‏توانند درجات علت‌های وارده بر آن‌ها را تجزیه نموده و به اندازه قوه‏ای که دارند ـ به صورت تجزیه ـ قوه و نیرو از علت‌ها کسب کنند، ولی فاعلیت خداوند تجزیه‌پذیر نیست. آنچه از فاعل الهی صادر شود، استقلالی از خود ندارد و فانی در اوست. اثبات شده است که ایجاد عالم هستی و بقا و استمرار آن به وسیله خداوند است، خداوند فاعل و علت حقیقی است. جهان دارای وحدت و هماهنگی می‌باشد. نحوه فاعلیت خدا از منظر امام خمینی به تجلی و ظهور می‌باشد. 
کلید واژه: فاعلیت، خدا، اقسام، فاعل بالتجلی، امام خمینی. 

 

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ تیر ۰۳ ، ۱۶:۵۸
سردبیر: سید محمد حسینی دره صوفی

علی محمد قاسمی 

طلبه سطح 4،  فقه اصول، جامعه المصطفی العاملیه amqasemi@gmail.com

چکیده
زمینه و هدف: در جامعه اسلامی، قرآن کریم پیامبر اکرم (ص) را به عنوان الگو و اسوه نیکو معرفی نموده است و از طرفی در توصیف مقام پیامبر (ص) آمده است که از روی هوا حرفی نمی‌زند، ایشان فاطمه زهرا سلام الله علیها به عنوان برترین زن در میان بشر معرفی می‌کند و همچنین ائمه طاهرین فرمودند که  فاطمه زهرا به عنوان الگو و اسوه و حجت برای ماست؛ ضروری است الکو بودن این بانو در میان توده‌های مردم ملموستر گردد و نقش‌های که این بزرگ بانو در زندگی ایفا نموده است برای دیگران  الگوی عینی معرفی گردد. 
روش: پژوهش حاضر توصیفی و تحلیلی و به روش اسنادی انجام شده است و ابزار گرد آوری آن پژوهش‌های اسنادی در کتابخانه‌ها  و پایگاه‌های اینترنتی است. 
یافته‌ها و نتیجه گیری: سبک زندگی آن بانو به عنوان دختر، همسر، مادر، زن، مدافع امامت. فاطمه زهرا،  نمادی است از مادر مهربان، دختری که جایگاه مادر برای پدر دارد، مدافع امامت زمان خود، پای بند به اصول دینی و اخلاقی، و... که آن بانو را بهترین الگوی ایستادگی، صبر و تحمل شداید  برای زنان و مردان عالم ساخته است.
کلید واژه: تربیت، الگو، دختر، همسر، مادر، ایثار

 

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ تیر ۰۳ ، ۱۶:۵۴
سردبیر: سید محمد حسینی دره صوفی

  فرزاد مقبلی قرائی 

سطح سه حوزه علمیه قم، سال دوم درس خارج
چکیده
برای عمل کردن به روایات اهل بیت (ع) باید به روایتی عمل شود که نسبت به صدور آن روایت از اهل بیت (ع) اطمینان داشته باشیم؛ گاهی اوقات بین روایات تعارض برقرار می‌شود به صورتی که چند روایت باهم در تعارض هستند، روش‌های برای برطرف کردن این صورت از تعارض پیش نهاد شده که در بعضی از روش‌ها اختلاف است، البته در همین اختلاف هم ما باید نظر دقیق تر را انتخاب پیدا کنیم تا به روایت صحیح دست برسیم؛ مثلا در قسمی از تعارض یک روش می‌فرماید: در تعارض بین عام و خاص بین مجموع خاص و عام تعارض است، روش دیگر می‌فرماید فقط بین خاص‌ها تعارض برقرار است که در این مقاله ثابت شد روش دوم صحیح است. 
 کلید واژه گان 
حدیث، تعارض، آقا ضیاء عراقی، امام خمینی

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ تیر ۰۳ ، ۱۶:۴۸
سردبیر: سید محمد حسینی دره صوفی

محمد کاظم شریفی

نویسنده مسئول: دکتری فقه تربیتی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران،  رایانامه:      Kazimsharifi83@gmail.com 

محمد هادی شریفی

دانشجوی ارشد رشته علوم حدیث، جامعه المصطفی العالمیه، مشهد، ایران، رایانامه: shryfymhmdhady@gmail.com

محمد صادق شریفی صدر 

سطح یک حوزه علمیه، مشهد، ایران، رایانامه:  sadeghsharifi313@gmail.com
چکیده 
اهتمام به اقدامات سیاسی امام عسکری علیه السلام با عنایت به اوضاع خفقان سیاسی بنی عباس، مورد توجه شیعیان و اهل سنت بوده است.تاکنون پژوهشی در این مورد صورت نگرفته است بر این اساس، به دنبال این هستیم که ببینیم امام  در آن فضا چه اقدامات سیاسی را انجام دادند که به کاهش مشروعیت بنی عباس انجامید در حالی که خلفاء بدان پی نبردند؟ تصور ما بر این است که امام علیه السلام  به صورت مخفیانه و البته در بستر فرهنگی و فکری و کار داراز مدت متکی به علم لدنی، اقداماتی را در عرصه سیاسی شکل داد که به زیان بنی عباس در کوتاه و بلند مدت انجامید. غرض دستیابی به مجموعه اقداماتی است که اما در عرصه سیاسی برای مشروعیت زدایی از بنی عباس انجام داد. نیل به این هدف، از طریق توصیف-تحلیل صورت می‌گیرد. علیه السلام اقدامات سیاسی امام علیه السلام  بدون برانگیختن حکومت و در قالب نصحیت مردم، تربیت شاگرد و بدون هدف گیری مستقیم بنی عباس شکل می‌پذیرفت. 
واژگان کلیدی:

امام حسن عسکری، خلفاء عباسی، مشروعیت زدایی، اقدامات سیاسی،  شیعه

 

 

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ تیر ۰۳ ، ۱۶:۳۸
سردبیر: سید محمد حسینی دره صوفی

عزیز باقری

 دانشجوی مقطع دکتری، رشته فقه و حقوق قضایی، گرایش جزا و جرم­شناسی
 azizbaqiri9633@gmail.com
چکیده
گفتمان کرامت انسانی موضوع قدیمی به درازای حیات بشر با ریشه‌‌های کلامی و فلسفی است، که در میان مفاهیم مختلف حقوق بشری دارای نقش کانونی و محوری بوده و اشاره به مبنای تئوریک هویت، شرافت و حیثیت انسانی دارد. هرچند اصل احترام به کرامت انسانی در تمامی اسناد منطقه‌‌ای و جهانی حقوق بشر بازتاب گسترده داشته است، اما در خصوص معنا، مصادیق و گستره آن اجماع عمومی بین المللی وجود ندارد. آیا انسان حق اسقاط و هتک کرامت، شرافت و حیثیت ذاتی خود و یا انتقال صلاحیت آن به شخص یا نهاد دیگر مانند دستگاه قانونگذاری را دارد یا خیر؟ برخی یافته‌‌ها نشان می‌دهد هرچند در موارد معدود  سلب کرامت و حق حیات انسان به دلیل ارتکاب برخی جرایم، پذیرفته شده است، اما امکان سلب کرامت انسانی مستلزم جواز اعراض از کرامت انسانی نیست. لذا این نوشتار تلاش دارد با بهره‌‌گیری از مطالعات اسنادی- کتابخآن‌های و روش تحلیلی- توصیفی، به بررسی متغیرهای چون معیار کرامت‌‌مندی انسان، کرامت ذاتی و اکتسابی، حق یا حکم بودن مقوله کرامت، به بررسی این مساله در گفتمان کرامت انسانی بپردازد. 
کلید واژها: کرامت انسانی،  سلب کرامت انسانی، اعراض از کرامت انسانی، حقوق بشر، اسناد بین المللی. 

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ تیر ۰۳ ، ۱۶:۳۲
سردبیر: سید محمد حسینی دره صوفی
چهارشنبه, ۶ تیر ۱۴۰۳، ۰۴:۲۶ ب.ظ

مهلت پرداخت دیه قتل از دیدگاه فقه امامیه

داود عطایی

دانشجویی ارشد، فقه و حقوق قضایی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران، رایانامه: d.atayi1375@gmail.com
چکیده
قتل همواره یکی از خطر ناک و منفور ترین جرائم، در قانون مجازات و جوامع بشری بوده، بویژه از نوع عمد، با توجه به گونه‌های مختلف قتل، در قتل عمد اصل اولی قصاص است، اما جای که قصاص ندارد مثل اینکه قاتل پدر باشد و یا قصاص ممکن نیست چنانچه جانی در دسترس نباشد و یا اولیاء دم راضی به دیه شود، مجازات قتل عمد، تبدیل به دیه می‌شود، این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی، موضوع را تحت بررسی قرار داده و بیان می‌کند که در مهلت پرداخت دیه‌ای قتل عمد و خطاء محض، چندان اختلاف دیده نمی‌شود، علی رغم وجود روایت، فقها نیز اتفاق نظر دارد مبنی بر اینکه مهلت پرداخت دیه، یک سال در قتل عمد  و سه سال در قتل خطاء محض، بیان شده. اما در خصوص قتل شبه عمد، فقها اختلاف نظر دارد و بطور کلی چهار نظریه مطرح شده، مقاله‌ای پیش رو نظریه‌هایی مطرح شده را همراه با دلایل آن‌ها مورد بررسی قرار داده و طبق اصول و قواعد به نقد سه نظریه‌ای، یکسال، دوسال و تفصیل بین موسر و معسر پرداخته و در اخیر نظریه‌ای سه سال را تقویت می‌کند، همچنین مقاله پیش نهاد می‌کند ماده 488 قانون مجازات اسلامی که بیانگر نظریه دو سال است، اصلاح شود. 
کلید واژه‌ها: قتل عمد، شبه عمد، خطاء، مهلت پرداخت دیه

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ تیر ۰۳ ، ۱۶:۲۶
سردبیر: سید محمد حسینی دره صوفی

سید عارف حسینی

 طلبه پایه نهم -سال تحصیلی 1403_1402، مدرسه فقهی_اصولی کریم اهل بیت علیه السلام
چکیده:

یکی از مسائلی که مورد اختلاف بین فقها در ادوار مختلف بوده مسئله اشتراط بلوغ متعاقدین است. این مقاله برپایه روش کتابخآن‌های در گردآوری اطلاعات به همراه تحلیل و تبیین، نظر مقدس اردبیلی و محقق خویی را درباره اشتراط بلوغ در عقد بررسی کرده است. ازاین‌‌رو ابتدا نظر مثبتین این شرط بیان شده و سپس نقدهای این دو فقیه بر این نظرات تبیین شده و در نهایت نظر و بیان ایشان مورد بررسی قرار گرفته است. مرحوم مقدس اردبیلی با رد ادله‌ی مثبتین اشتراط بلوغ، اعم از اجماع و آیاتی از قرآن و تعدادی از روایات بر این باورند که تصرفات صبی صحیح است اگر آن صبی به رشدی رسیده باشد که بتواند تمییز تام بدهد و این رشد محرز شده باشد. ایشان افزون بر استناد به آیات قرآن و روایاتی که در این زمینه وارد شده است، از سیره‌ی متشرعه نیز برای تأیید این نظر استفاده می‌نماید، ولی مرحوم خویی با این که رسیدن به بلوغ سنی را شرط صحت تصرفات صبی نمی‌دانند، ادله مثبتین اشتراط بلوغ را نیز رد کرده و فتوا به صحت معاملات صبی ممیز می‌دهند البته به شرط آن که صبی حکم آلت اجرای صیغه را داشته باشد، تصرفات او با اجازه‌ی صاحب مال، جایز و نافذ است پس از بررسی معلوم می‌گردد که بیان مرحوم آیت الله خویی در این زمینه از دقت و تفکیک بهتری برخوردار است. 
کلیدواژه:

شروط متعاقدین، ‌بلوغ، رشد، آیت الله خویی، مقدس اردبیلی

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ تیر ۰۳ ، ۱۶:۲۲
سردبیر: سید محمد حسینی دره صوفی